Leerlingen die niet vreemd opkijken als hun vriendje of vriendinnetje een epileptische aanval krijgt in de klas. Nee, die zelfs te hulp schieten. Dat kan alleen in een school voor langdurig zieke kinderen. Rotterdam kent er twee: de Openluchtschool en De Recon, die medio 2016 met elkaar fuseren.
Soms weet je, deze leerling komt misschien niet meer terug. Een harde werkelijkheid, maar de sfeer op de scholen lijdt er niet onder, zegt Barbara Knol, directeur van De Recon. “Bij ons is epilepsie heel gewoon, maar op een andere school zal vast lichte paniek ontstaan. Bij ons reageren kinderen op zoiets heel adequaat, de een pakt een kussentje, de ander zal de juf roepen. Ze weten niet beter, zoiets kan nu eenmaal gebeuren. Kinderen weten van elkaar waarom ze op onze school zijn.”
De Recon, voorheen Reconvalescentenschool een benaming afgeleid van reconvalescent wat herstellende betekent, werd in 1955 opgericht door de hartchirurgen van het toenmalig Zuiderzeeziekenhuis. De Openluchtschool is nog ouder en werd in 1929 gesticht voor leerlingen met tbc. Uit deze tijd stamt ook de naam omdat er veel les in de open lucht werd gegeven: rust en frisse lucht werden gezien als het medicijn tegen tbc. Tbc komt inmiddels nauwelijks meer voor en de huidige leerlingen zijn kinderen met onder andere longziekten, epilepsie, hart- en nierafwijkingen, motorische problemen, stofwisselingziekten en andere chronische ziekten.
Canule uitzuigen
De twee scholen zijn echte streekscholen. Leerlingen komen uit Rotterdam, maar ook uit omliggende gemeenten. Douwe Tiedema, directeur van de Openluchtschool: “Leerkrachten zijn geschoold in en hebben kennis van ziektebeelden. Daarnaast hebben we een fysiotherapeut, logopedist en dramatherapeut in dienst.” Belangrijke doelstelling van de scholen is om kinderen zoveel mogelijk zelfstandigheid mee te geven. “Het beste uit kinderen halen met respect voor hun ziekte”, noemt Knol dat.
Er zijn ook twee verpleegkundigen permanent aanwezig voor de medische zorg. Een bed midden in de klas waar een leerling een powernap kan doen is ook niet vreemd, daar is ruimte voor. Daarnaast zijn er aparte rustruimtes waar leerlingen soms een uurtje slapen. Tiedema: “Vaak beginnen kinderen op een reguliere basisschool. In de praktijk zie je dat veel medische zaken toch moeilijk te organiseren zijn. Wij hebben hier twee verpleegkundigen die ervoor zorgen dat op tijd medische zorg gegeven kan worden. Om 12 uur een pil innemen lukt op een reguliere school nog wel, maar bloedprikken, kinderen met epilepsie begeleiden of een canule uitzuigen is echt iets anders.”
Fusie
De voorgenomen fusie tussen de twee scholen voor basisonderwijs komt niet uit de lucht vallen. Er vinden veel fusies plaats van scholen voor langdurig zieken. Waren er tien jaar terug nog vijftien, nu zijn er nog maar acht. Tiedema wijst op het unieke karakter van onderwijs aan langdurig zieke kinderen. “Bij ons op school mogen leerlingen echt kind zijn. Wij willen benadrukken dat we weliswaar een school zijn met speciale voorzieningen, maar verder een normale school waar kinderen het gevoel hebben dat ze gewoon kind zijn. Bij ons ben je niet dat ventje dat klein is en niet mee kan doen. Bij ons kun je ook ergens in uitblinken. We zien ons zelf eigenlijk als een gewone school waar kinderen even vergeten dat ze ook ziek zijn. Daaraan ontlenen ze hun kracht.”
Van onderop
Na de fusie wordt Tiedema adjunct-directeur en Knol directeur. De nieuwe fusieschool gaat verder in het gebouw van de Openluchtschool. Knol benadrukt dat het een fusie van onderop is. Beide teams zijn met elkaar in gesprek gegaan in kleine werkgroepen rond thema’s als huisvesting, zorg en pedagogiek. “Na een half jaar discussie bleek dat niemand onoverkomelijke bezwaren zag tegen een fusie. Natuurlijk is niet iedereen blij. Het is niet leuk als je aan de andere kant van Rotterdam moet gaan werken. Maar mensen werden gaandeweg steeds enthousiaster. Je denkt als team en school dat je heel bijzonder bent en dan blijkt er nog een school te zijn waar kinderen met dezelfde problematiek worden opgevangen. We behouden wat goed is van elkaars werkwijze en gaan aanpassen wat beter kan. Daarmee gaan we de komende tijd aan de slag.”
Specialisme
Na de fusie wil de nieuwe school - die verder zal gaan onder de naam Openluchtschool de Recon - zich richten op kinderen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH genoemd). Door de voortdurende verbetering van de medische wetenschap blijven kinderen met bepaalde aandoeningen, die vroeger op medische gronden naar een school voor langdurig zieken gingen, nu in het reguliere onderwijs, terwijl aan de andere kant kinderen waar een jaar of twintig geleden geen medische oplossing voor was, nu naar de Recon of de Openluchtschool gaan. Knol: “Deze groep wordt steeds groter door verbeterde medische inzichten. Vroeger ging je met een hersentumor dood. Nu word je geopereerd en blijf je leven, maar houd je bijvoorbeeld een hersenbeschadiging, een verminderde reactiesnelheid of epilepsie. Omdat wij onderwijs en zorg hebben geïntegreerd, verstand hebben van medische dingen en we daarnaast gewend zijn om per kind te kijken wat voor onderwijs op maat het beste voor dat kind is ligt het voor de hand ons ook te specialiseren in deze groep. Wij hebben in onze afdeling voor voortgezet onderwijs bijvoorbeeld een leerlinge die met haar hoofd onder een vrachtwagen is gekomen. Ze heeft moeite zich te oriënteren. Van het ene lokaal naar het andere lokaal lopen kan ze absoluut niet. Aan de hand van een kleurenschema kan ze nu volgen waar haar lessen worden gegeven. Wij zijn gewend creatieve oplossingen te bedenken. Daar zijn we echt goed in.”