Met het project Xpo: Het adviesbureau krijgen HAVO en VWO-leerlingen van het Wolfert College de kans om echte problemen uit de echte praktijk op te lossen. Als onderzoekers en ontwerpers zetten zij hun tanden in sociale vraagstukken voor gemeenten, bedrijven of sociale instellingen. Een flinke kluif, voor zowel de leerlingen alsook voor de docenten. Maar voldoening geeft het zeker!
We gaan in gesprek met docenten Joey Niemantsverdriet (geschiedenis) en Quirine Visser (biologie) én twee leerlingen van het winnende groepsproject van vorig jaar. Zij bedachten, voor de Gemeente Rotterdam, de sportieve app Stapper om jongeren in beweging te krijgen.
Pas nog kwamen er mensen van de Gemeente Rotterdam op school. Een belangrijk bezoek, want inmiddels is de Gemeente de app - in 2019 bedacht door vijf leerlingen van het Wolfert College aan de Walenburgerweg - écht aan het ontwikkelen.
Kaya Karaman en Imran Kasmi waren twee van die vijf* leerlingen. “Ja, dat is natuurlijk tof!”, blikt Kaya terug op het bezoek. “De Gemeente heeft een bedrijf ingehuurd om onze app te gaan maken en ze wilden de resultaten alvast aan ons laten zien. Of we even mee konden kijken en alle functies wilden uitproberen. Hoe vonden we het werken, konden er dingen beter…”
Imran: “Het was te gek om te zien dat ze bijna al onze ideeën hadden gebruikt. Een paar dingen zijn anders, maar dat is niet erg. Het is nu al heel erg mooi. En het is echt ónze app.”
Logo en visitekaartjes
Even terug naar het begin. Sinds een paar jaar krijgen HAVO en VWO-leerlingen van het Wolfert College aan de Walenburgerweg het project XPO: Het adviesbureau. Groepen van vijf leerlingen worden gekoppeld aan een organisatie met een bestaand, actueel probleem, meestal rondom thema’s als veiligheid, duurzaamheid, klimaat en energie, stedelijke inrichting en ‘de sociale stad’.
Bijvoorbeeld Post NL, die met personeelstekort kampt. Rotterdam The Hague Airport. Of Aafje, het zorgcentrum dat klachten kreeg over de kwaliteit van het eten. De leerlingen gaan ermee aan de slag. Ze richten een ‘adviesbureau’ op - inclusief naam, logo en visitekaartjes - maken een plan van aanpak, doen onderzoek en werken stapsgewijs toe naar een presentatie waarin de opdrachtgever een oplossing krijgt aangereikt.
De Gemeente Rotterdam was vorig jaar een van de opdrachtgevers. Hun vraag: hoe krijgen we middelbare scholieren aan het bewegen? Voor basisscholen is er immers al het project ‘Lekker Fit!’, maar voor oudere kinderen is die noodzaak minstens zo groot.
Imran: “Met z’n vijven gingen we sparren. Moesten er misschien posters komen in de stad? Nee, want daar loopt iedereen zo langs. Een campagnefilmpje? Toen besloten we om heel dicht bij onszelf te blijven; wij zijn immers zelf de doelgroep. Zo kwamen we bij een app uit. Die app telt gedurende de dag je stappen en bij een bepaald aantal stappen krijg je korting op gezonde voeding in de kantine.”
Kaya: “Want gezonde voeding is duurder dan ongezonde snacks. Voor €1,80 koop je een broodje gezond, voor 80 cent een zak snoep. Op deze manier zouden we gezond eten ook meteen kunnen stimuleren.” Dan lachend: “Het klinkt nu allemaal heel simpel, maar het was echt een lastig project!”
Duur
De leerlingen werken met een budget en kwamen er al snel achter dat een app ontwikkelen heel duur is.
Kaya: “Dat blijkt nu ook wel; vier man zijn ondertussen al weken aan het werk om onze app te maken, de app wordt almaar verbeterd en moet straks worden onderhouden. Wij hebben dat helemaal doorgerekend. Daarbij keken we ook naar mogelijke reclame-inkomsten en hoeveel mensen de app zouden moeten gebruiken om de kosten te dekken. Dat was het moeilijkste stuk, de financiën, waar we in het begin ook steeds de fout in zijn gegaan.
Imran: “In het begin heb je er ook eigenlijk geen zin in. Het leeft niet, school is al zo druk. Toen we uitleg kregen over het project, was niemand nog heel gemotiveerd.”
Kaya: “Dat veranderde toen we met de Gemeente hadden gesproken - die kwamen op school om uitleg over de opdracht te geven en alle vragen te beantwoorden. Daarna was het ineens heel echt. En toen wilden we ook echt winnen. Of in ieder geval iets goed neerzetten. Ons bureau heette greencare, de app instafit. Die naam is door de Gemeente veranderd in Stapper. In plaats van voor korting in de kantine, spaar je nu voor korting op uitjes in de stad. En de optie om eigen doelen te stellen, en daar een beloning aan te hangen, zit er ook in - die hadden wij wel bedacht.”
Stadhuis
De leerlingen presenteren hun uiteindelijke plan op locatie, in dit geval dus bij de Gemeente Rotterdam.
Quirine: “Dat is onze eis voor de opdrachtgevers. Wij nemen als school zoveel mogelijk op ons zodat de belasting voor opdrachtgevers echt minimaal is, maar juist die presentatie op locatie is waardevol. In dit geval stonden de leerlingen te presenteren in een mooie ruimte van het Stadhuis!”
Leerlingen ontwikkelen gedurende dit project geweldige vaardigheden, gelooft ze. “Denk bijvoorbeeld aan bellen; hoe bel je een bedrijf op, hoe stel je jezelf voor? Deze generatie is helemaal niet meer gewend aan bellen. En je kunt misschien wel in trainingspak naar school komen, maar niet naar een bedrijf als Robeco - hoe pas je je daarop aan? Waardevolle lessen voor de toekomst.”
Joey: “Het is altijd even op stoom komen, maar na een tijdje gaat het project leven bij leerlingen. We kiezen ook elk jaar een winnende groep uit, inclusief een uitreiking en een toepasselijke prijs. Het jaar hiervoor stonden de winnaars te huilen op het podium - dat geeft wel wat aan. Het is voor ons allemaal een intensief en mooi project, waar we alles voor geven.”
Overstijgen
Quirine: “Leerlingen verbazen ons ook enorm. Deze jongens hebben bijvoorbeeld een animatie gemaakt - prachtig! Of een paar jaar geleden, toen had een leerling een complete 3d gemaakt van de nieuwe Kuip, waar je doorheen kon navigeren. Leerlingen verbazen én overstijgen ons echt. Ook in creativiteit. Ik geloof dat naarmate je ouder wordt, je vooral belemmeringen ziet bij het oplossen van problemen. Deze jongeren denken out of the box. Ze doen het gewoon. Post NL kreeg een plan aangereikt om mensen aan te nemen die in een afkickkliniek zaten en wilden rehabiliteren. Die kunnen en willen net die paar uur per dag werken. Zo slim. Of voor Aafje: blijkbaar bestaat er een speciaal kookboek voor mensen met alzheimer, waardoor het brein beter kan functioneren.”
De jongens, die met hun app als winnaar uit de bus kwamen, kregen van school elk een waardebon voor - hoe toepasselijk - een paar sneakers. Op hun winst zijn ze zeker trots, maar misschien nog wel meer op de weg ernaartoe.
Imran: “Wij waren klasgenoten, maar kenden elkaar eigenlijk nauwelijks toen we begonnen. Gaandeweg leer je echt op elkaar vertrouwen. Wie is waar goed in, en wat kan ik het beste…”
Kaya: “Dat geeft kracht, als je op elkaar raakt ingespeeld. Ik kreeg ineens een black out tijdens de presentatie, toen ving iemand in de groep mij even op. En de ene deed alle ICT, de ander het financiële stuk. Imran heeft de animatie gemaakt, ik kan goed praten… We hebben echt gewonnen omdat we als een team werkten en op elkaar konden bouwen.”
Ambassadeurs?
Door corona moest het project een jaar overslaan maar komend schooljaar is het weer feest. Wel net even anders: waar het voorheen aan tweedejaars leerlingen werd gegeven, worden dat straks derdejaars. Net wat verder en klaargestoomd in het leerproces.
Is dit trouwens niet een mooi project voor álle locaties van Wolfert, of misschien wel voor alle middelbare scholen in de stad, vragen we ons nu af.
Joey lacht, hij ziet het wel zitten. “Maar het vraagt ook wel wat van scholen en docenten, vergis je niet. Het neemt veel lesruimte en tijd in beslag, directie en docenten moeten het echt zien zitten. We onderhouden bijvoorbeeld nauw contact met opdrachtgevers, zien erop toe dat de opdracht vanuit de praktijk voor onze leerlingen haalbaar is.”
Quirine: “Het kost best wat moeite, qua organisatie en logistiek, de begeleiding is intensief. Zo oefenen we ook vooraf alle presentaties. Maar in dit project leer je zulke andere dingen dan met aardrijkskunde of biologie, dingen die je echt voorbereiden op de wereld die komen gaat, die je een nieuw kijkje in jezelf geven.”
Joey: “De uitdaging in het begin is om leerlingen te inspireren en aan te moedigen voor een project dat in eerste instantie nog abstract en vooral ook tijdrovend lijkt. Gaandeweg gaat dat meer vanzelf.”
Hij denkt even na, krijgt ineens een ingeving. “Zeg jongens”, richt hij zich tot Kaya en Imran, “kunnen jullie niet een soort ambassadeurs worden, en in de klassen komen vertellen wat het project Adviesbureau allemaal inhoudt? Jullie ervaringen delen.”
Er komt wat gemurmel op de vraag. Vaag geknik. We zijn alweer drie kwartier in gesprek. En hoe hard en gemotiveerd deze jongens ook gewerkt hebben, vandaag staat gewoon weer in het teken van de toetsweken. De zomervakantie staat voor de deur en buiten schijnt de zon. Maar wie weet, volgend jaar. Fris en fruitig. Dan zijn ze vast de beroerdsten niet.
*Efehan Alicioglu, Amir el Jaouhari en Aldric Lum zaten ook in de groep.