De tijd van versnipperde groepjes, kinderen die lessen moeten skippen en veel te weinig weten over elkaars achtergrond is voorbij. Op Openbare Montessorischool De Korf krijgen alle leerlingen les in alle geloofsovertuigingen en levensbeschouwingen. Gewoon onder schooltijd zodat niemand iets hoeft te missen. Een kijkje tijdens de lessen.
HVO juf Nicolette haalt een grote kleurrijke bol wol uit haar tas. Om haar heen staan kinderen in een kring. ‘Zijn wij soms een kat geworden?’, giechelt een meisje. ‘Of gaan we breien’, zegt een bijdehand klasgenootje naast haar. Maar niets daarvan. ‘Nee hoor’, zegt Nicolette. ‘Wij gaan elkaar vandaag complimentjes geven. Je gooit de bol wol naar iemand toe over wie je iets aardigs wil zeggen. Bijvoorbeeld, ik vind dat je leuke grapjes maakt’, en ze gooit de bol naar het eerste meisje. ‘Nu jij’. En de bal gaat naar ‘Liana, want je bent altijd super lief voor mij.’ En dan gaat ie naar ‘Yusuf, omdat hij zo goed kan voetballen.’ En Yusuf gooit hem vervolgens weer naar de juf. ‘Omdat je zo goed kunt lesgeven.’ Als iedereen gloeit van trots, zien ze dat er in de tussentijd een heel web van wol is ontstaan. ‘Precies dat is wat ik jullie de komende weken wil leren’, zegt Nicolette. ‘Dat alles en iedereen met elkaar verbonden is, ondanks al onze verschillen.’
Meer respect voor een ander
Leren van, met en over elkaar is belangrijk. Zeker op een openbare school. Dat vindt ook directeur Mirjam Dries. ‘Dan is het wel heel erg jammer als ze apart les krijgen over dit soort belangrijke thema’s en niks leren over elkaars achtergrond of overtuiging.’ Toen De Korf twee jaar geleden met Wereldwijzer begon, was iedereen dan ook meteen heel enthousiast. Het carrouselmodel komt er kort gezegd op neer dat verschillende docenten vanuit hun eigen levens- of geloofsovertuiging les komen geven aan kleine groepjes leerlingen. Dries: ‘Het ene groepje vanuit het hindoeïsme, het andere groepje vanuit de islam, weer een ander groepje vanuit het christelijke geloof en er is dus ook een docent die de leerlingen over het humanisme vertelt. Na een aantal lessen rouleren we.’ Door de lessen leren kinderen breder kijken dan alleen hun eigen achtergrond. Zo krijgen ze meer respect voor een ander en gaan ze hopelijk ook bewuster over zichzelf nadenken. Na afloop van de carrousel organiseren we een dialoogles waar alle leerlingen, de vakdocenten en de eigen leerkrachten aan mee doen.’
Vreemde eend in de bijt
De lessen worden overigens niet gebracht vanuit een waarheid, maar vanuit het idee dat het voor iedereen andere kan zijn. Dries: ‘Die gedachte maakt het wel uniek en helemaal passend bij openbaar onderwijs. Op een katholieke school zul je dit niet snel aantreffen.’ Juf Nicolette is ook erg blij over de nieuwe lesvorm. ‘Ik geef al 20 jaar HVO-les en ouders kiezen daar toch al grootschalig voor omdat het neutraal is. Dus de meeste kinderen kennen het al. Maar het feit dat door dit nieuwe model nu alle kinderen met humanisme te maken krijgen, dat vind ik natuurlijk harstikke goed. Kinderen denken vaak dat het een soort geloof is en dan leg ik uit dat het levensbeschouwing is. Een beetje een vreemd eend in de bijt dus.’
Helemaal zen
Juf Sylvie geeft boeddhistisch vormingsonderwijs. ‘Voor ons is zo’n carrouselmodel ook ideaal’, zegt ze. ‘Wij zoeken juist die verbinding, dat is ons uitgangspunt. Laat kinderen maar luisteren naar al die verschillende meningen zodat ze daar hun eigen mening over kunnen vormen. Boeddhisme is voor veel kinderen wel heel nieuw. Ze weten dat er Boeddhabeelden zijn maar dat Boeddha geen god is en dat wij geen beelden aanbidden, daar hebben ze geen idee van.’ Vandaag heeft Sylvie het met haar groepje over bewustwording. Bijvoorbeeld als je chips eet. ‘De Boeddha zei, als je de dingen met aandacht doet en je goed concentreert op één ding, dan kun je daar veel meer van genieten.’ De kinderen knikken instemmend en denken nu waarschijnlijk allemaal aan één ding. ‘Wie van jullie kan wel eens niet in slaap vallen doordat er te veel gedachten door je hoofd gaan?’ Alle vingers gaan omhoog. Daar weet Sylvie wel een oefening voor. Uit een prachtig doosje haalt ze twee kleine klankschalen. ‘Ik ga daar straks geluid mee maken en aan jullie de vraag hoe lang het duurt voor je helemaal niets meer hoort. Het is belangrijk om je goed te concentreren. Als je het fijn vindt, doe je je ogen dicht.’ Dan klinkt er ‘ping!!’ Navi’t lacht: ‘Ik word meteen al helemaal zen.’ Na een tijdje gaat de eerste vinger omhoog, daarna de tweede en meteen daarna ook de andere vingers.
Voor elkaar door het vuur gaan
Peter Jan geeft protestants vormingsonderwijs. ‘Dat was er op deze school al wel’, vertelt hij. ‘Tijdens schooltijd en facultatief. Maar dit is natuurlijk veel beter, want nu krijgen alle kinderen dezelfde lessen en kun je er achteraf samen over praten.’ Zijn les gaat vandaag over vriendschap en vergeven. We vallen binnen in een verhaal over een man die zich niet altijd even goed heeft gedragen, maar nu niet meer kan lopen en door zijn vrienden bij Jezus is gebracht. ‘Om te laten zien dat Jezus iedereen kan vergeven, geneest hij ook deze man die verkeerde dingen deed.’ Het verhaal is een bruggetje naar een gesprek over vriendschap. ‘Wat is echte vriendschap voor jullie?’, wil Peter Jan van de kinderen weten. ‘Vriendschap gaat over vertrouwen’, zegt een van de jongens. ‘Dingen voor elkaar over hebben’, zegt het meisje naast hem. ‘Precies’, zegt Peter Jan, ‘voor elkaar door het vuur gaan. Dat is een gezegde. Dat betekent dat je alles voor iemand over hebt. Zoals Jezus, die was bereid voor ons te sterven. Dat is wel heel bijzonder hè?’