Leerlingen van obs De Schalm brachten spelend leren op een bijzondere manier in praktijk. De plusklas en groep 8 ontwikkelden zelf een spel. Het was zo goed dat de bekende spellenmaker 999 Games het spel dit jaar produceerde en uitgaf onder de naam Schatten van de Wereld.
Spelend leren is al lang een speerpunt van de gemeente Rotterdam, omdat kinderen vaak al spelend vanzelf tot leren komen. “In Rotterdam is er veel aandacht voor extra leertijd, omdat de kans dan groter is om achterstanden van kinderen in te lopen’, vertelt Frank Bremer, projectleider Spelend leren van gemeente Rotterdam. Maar hij geeft aan dat kinderen thuis spelenderwijs ook veel kunnen leren. “Directeuren van basisscholen vertelden me dat ze zien dat de kwalitatieve tijd die ouders met hun kinderen doorbrengen steeds korter wordt. Er zou meer tijd moeten zijn voor echte interactie en plezier. Door samen spelletjes te doen kun je dat bereiken. Het plezier moet voorop staan, het leereffect komt dan vanzelf.”
Betrokkenheid
Op dit moment doen zo’n tachtig scholen mee aan Spelend leren. Iedere school past het op eigen wijze toe. Op De Schalm organiseert medewerker ouderbetrokkenheid Debbie Gerharts bijvoorbeeld elke woensdag een spelletjesochtend met ouders. Debbie: “Veel ouders zijn onzeker. Daarom is spelend leren zo leuk, dan heb je niet door dat je ook aan het leren bent. Het is belangrijk dat ouders en kinderen samen leren, ontdekken en plezier hebben.’
Ouders leren tijdens de spelletjesochtend de spelletjes te spelen zodat ze die thuis en tijdens de inloop in de klassen met hun kinderen kunnen spelen. “Dit verhoogt de betrokkenheid tussen ouder en kind, maar ook tussen ouders en leerkrachten. Op deze manier ervaren kinderen al spelenderwijs meer reken- en taalplezier”, zegt Debbie.
Gaandeweg de uitvoering van spelend leren ontstond het idee om de kinderen zelf een spel te laten ontwikkelen of samen te stellen uit verschillende spellen. Frank: “Ik zette de vraag uit bij alle deelnemende scholen. Het beste spel wilden we echt laten uitgeven.”
Bedenken en uitwerken
De plusklas met leerkracht Regina IJsselstijn van De Schalm nemen in februari 2016 de uitdaging aan. “Het spel moest tijdens de inloop kunnen worden gespeeld. Dus makkelijk te stoppen”, vertelt Regina. “Ook moest het leerzaam zijn en door iedereen van groep 1 tot 8 te spelen.” De plusklas gaat in drie groepen aan de slag. Daar komen drie spellen uit. Aan het eind van de projectweek in maart 2016 presenteert elk groepje zijn spel.
“Het heette toen nog ‘Het weet-ik-iets-of-weet-ik-niets-spel’. En het zat in een schoenendoos”, vertelt Talischa uit groep 7. Ze is een van de bedenkers van het winnende spel.
“We mochten stemmen op het beste spel door heel hard te schreeuwen”, vertelt Brandon, eveneens uit groep 7. Hij helpt later bij de verdere ontwikkeling van het spel. “Ik stemde op dit spel, omdat die andere spellen erg leken op spellen die er al waren.”
“Het spel was toen nog een concept”, vertelt Regina. “We hebben daarna in tweetallen heel hard gewerkt om bij alle categorieën vragen te bedenken. Een hele klus, want het ging om het hele curriculum van groep 1 tot en met 8 voor alle vakken.”
Onderzoeken
Het harde werk wordt beloond. In januari 2017 wordt het spel van De Schalm genomineerd om te worden uitgegeven. Vijf spellen van andere scholen zijn eveneens in de race. Frank vraagt de plusklas van De Schalm te onderzoeken welk spel het leukste is. Regina: “Samen met groep 8 zijn we alle spellen gaan spelen en we hebben opgeschreven wat we er leuk aan vonden.”
Criteria
Al spelende komen de kinderen op een aantal criteria die een spel leuk maken. “Ze vinden het bijvoorbeeld leuk als er beweging in een spel zit, maar ook als het leerzaam is”, vertelt Regina. “Ze kwamen erachter dat ze het niet leuk vinden als alleen de slimste kinderen het spel kunnen winnen. Dus een van de criteria was dat het door iedereen te winnen moest zijn.” Volgens Regina zijn de kinderen heel kritisch. “Ook naar hun eigen spel toe. Zo vonden ze bijvoorbeeld niet dat hun eigen spel aan alle criteria voldeed.”
Weer aanpassen
In maart 2017 komt Bert Calis van 999 Games kijken. Hij kiest het spel van De Schalm als winnaar, al voldoet het niet aan alle criteria. “Bert vond dat ons spel de meeste mogelijkheden bood om wel aan alle criteria te gaan voldoen”, vertelt Regina. “In mei kwam hij terug met een aangepaste versie. Die hebben we met z’n allen gespeeld en weer feedback gegeven.”
Première
Aan het eind van het schooljaar presenteert Bert Calis de definitieve versie van het spel en in de zomervakantie gaat het naar de fabriek. Regina: “De première van het spel was in september. Oud-leerlingen van groep 8 kwamen er speciaal voor terug. En alle leerlingen van groep 5 tot en met 8 hebben het spel gespeeld.”
Brandon en Talischa kijken met trots naar de glanzende spellendoos die op tafel ligt. Schatten van de wereld heet het nu. Ernaast ligt een van de eerdere versies van het spel in een schoenendoos. “Er zit geen draaischijf en geen kroontje meer in, zoals bij ons”, zegt Talischa. “Maar ik vind het leuk zoals het spel is geworden. Het is heel leerzaam. Het is leuk dat je de antwoorden moet schatten, want daar moet je goed bij nadenken.”
“Ook het topografiegedeelte is leuk”, zegt Brandon. “Het is een leuke manier van leren. Veel leuker dan het gewoon uit je hoofd leren.”
Het leukst vinden ze nog dat als iemand het goede antwoord op een vraag heeft gegeven, de andere spelers nog steeds punten kunnen verdienen.
21e-Eeuwse competenties
“Deze kinderen hebben het hele proces van het ontwikkelen van een spel doorgemaakt: bedenken, onderzoeken, aanpassen, presenteren en weer aanpassen”, zegt Frank. “Eigenlijk zijn alle 21e -eeuwse competenties daarbij aan bod gekomen.”
De gemeente Rotterdam schenkt het spel aan alle scholen die meedoen aan Spelend leren. Er is bovendien een digitale versie. Voor het eind van het jaar horen de Rotterdamse basisscholen hoe zij daar toegang tot krijgen en wanneer scholen kunnen deelnemen aan een spelervaring-meeting.