Het gaat er nu wel heel veel over. Hoe kunnen we het nog over belangrijke zaken als bijvoorbeeld de oorlog hebben als het iedere dag over diversiteit moet gaan? En waarom moet het allemaal zo opvallend en druk? We hebben het er maar druk mee deze dagen:
Diversity day, Coming out day, Paarse Vrijdag. Initiatieven die aandacht vragen voor verschillen, uitnodigen om jezelf te zijn en ons dwingen om na te denken over hoe vrij je echt bent om jezelf te zijn in ons land. En ja, er wordt gebruik gemaakt van opvallende campagnes. Want ja, marketing werkt nu eenmaal. Is het een soms beetje veel? Misschien, maar is dat niet het antwoord op een samenleving waar het nog een beetje te weinig is? Zolang het nodig is hoop ik dat de campagnes ons om de oren blijven vliegen, en zal ik ze altijd steunen.
Eén van mijn favoriete campagnes van dit moment Safeplees (door het GSA-netwerk) is niet alleen enorm aanstekelijk vanwege het liedje dat erbij hoort, de campagne is ook heel erg nodig. Want niet iedereen voelt zich veilig op wc’s. En dat geldt echt niet alleen voor transgenders en non-binaire personen. Als brugklasser ging ik op school niet naar de wc. Nooit. Ik voelde me er ongemakkelijk met al die vijfde en zesdejaars die het over dingen hadden waar ik nog nooit aan had gedacht (en vies vond). Soms gooiden ze dingen over de deuren heen. Condooms, tampons…En dat veel vrouwen in uitgaansgelegenheden samen naar het toilet gaan is echt niet alleen maar voor de gezelligheid. Je moet gewoon best vaak ook langs het mannentoilet, of een donker gangetje door. Ik heb vrienden die op wc’s op het hbo zijn uitgemaakt voor homo en een vriendin van mij weet gewoon nooit op welke wc ze nou ‘hoort’, dus gaat ze maar helemaal niet, krijg je ook geen gedonder.
Safeplees richt zich op veilige wc’s op (middelbare) scholen. Want wc’s zijn op school bij uitstek de plek waar de één zich veilig en onbespied waant, en de ander zich- terecht of onterecht- ongemakkelijk of zelfs angstig voelt. Het is de plek waar geroddeld wordt, sigaretten en meer worden uitgedeeld en voor sommigen is het ook de plek om je terug te trekken met verdriet om een laag cijfer of erger. Het is de plek waar je je scheldwoorden ongestraft kan uitproberen op de muur, maar ook op leerlingen die anders zijn dan jij. Dit leidt ertoe dat een meerderheid van de jongeren die transgender of non-binair is op school niet naar het toilet durven, en dat een groot deel van de niet-hetero jongeren aangeeft zich onveilig te voelen op school. Ook jongeren die aangeven gepest te worden op school, vermijden toiletbezoek.
Om dat gedoe op die toiletten een beetje in toom te houden hebben veel scholen allerlei handige regels bedacht. Niet naar het toilet onder de les, niet met z’n tweeën naar het toilet, niet met meer dan drie in de toiletruimte, enzovoort. Logische regels om de boel netjes en veilig te houden, toch? Of niet? De campagne Safeplees gaat ook nog over andere zaken. Over prettig en op tijd naar het toilet kunnen als je ongesteld bent, bijvoorbeeld. Over toegang hebben tot maandverband en tampons. De invloed van menstruatie op de schoolprestaties van meisjes kan behoorlijk worden verkleind door deze zaken goed op orde te hebben.
De campagne zet me nogal aan het denken. Die regel van niet naar de wc mogen onder de les vind ik zelf eigenlijk al heel lang een onhoudbare regel. Als ik moet, dan houd ik het ook geen 50 minuten vol, en nee, dat voelde ik dan nog niet in de pauze. Of wel, maar toen moest de een na de andere collega ook naar het toilet. En de leerling wc’s zijn in een drukke pauze ook niet echt de plees to be voor een docent. Als ik tijdens mijn eigen les moet, ren ik wel vaak naar het leerlingentoilet, maar kan ik dat eigenlijk wel maken? En is alleen naar het toilet gaan niet veel minder veilig dan met twee? Als je je plas zit op te houden, kun je dan nog wel aandacht bij de les?
Hoe maak je een toilet op school tot een veilige plek? Zonder daarmee de privacy van leerlingen aan te tasten? In de handreiking die bij de campagne hoort lees ik dingen die gemakkelijk te realiseren zijn, maar ook lastigere zaken waar verbouwingen voor nodig zijn. Éen punt is in ieder geval goed uit te voeren voor ons allemaal: Er is een actieve dialoog met leerlingen, over de bevordering van de sociale veiligheid.
Hoe begin je zo’n dialoog? Draai het liedje van de campagne in alle wc’s en in de personeelskamer! Of houd een pleesessie: samen met docenten en de leerlingenraad in gesprek over veiligheid op de wc. Daar waar het gebeurt.
Klik verder voor: