Op het Olympia College volgt de dertienjarige Fatima Ouchen de Internationale Schakelklas. Ivaldo Tavores dos Santos is vijftien jaar oud en volgt op dezelfde school regulier onderwijs. De twee leerlingen ontmoeten elkaar voor het eerst.
Een boterham met chocoladepasta. Het was het lunchpakket van zowel Ivaldo als Fatima tijdens hun eerste schooldag. Vier jaar geleden stapte de in Rotterdam geboren Ivaldo voor het eerst het Olympia College binnen. De in Spanje geboren Fatima volgde twee jaar later.
De eerste schooldag
Haar ogen twinkelen als ze eraan terugdenkt. Ze had een rugtas bij zich met daarin boterhammen en een etui.
‘Gekregen van mijn tante. Ze geeft cadeautjes alsof ik haar eigen kind ben.’ Voordat de tante het meisje onder haar hoede nam, verhuisde Fatima van Spanje, naar Marokko, terug naar Spanje, naar Nederland en weer naar Spanje. Twee jaar geleden zei de tante het verhuizen een halt toe. Fatima liet haar basisschoolvriendinnen achter. De herinneringen aan haar moeder ebben weg. Haar vader ziet ze eens per jaar. De plekken waar zij heeft gewoond, kent ze niet meer.
‘Het was er warmer dan hier.’
In de Afrikaanderwijk kreeg Fatima voor het eerst een eigen kamer, op fietsafstand van het Olympia College waar zij terechtkwam in de Internationale Schakelklas (ISK).
‘Die eerste schooldag was spannend. Ik kon ‘hallo’ zeggen en ging in de pauze met klasgenootjes wandelen die de taal beter spraken. Zo maakte ik vrienden en leerde ik snel. Als ik een woord niet ken, zoek ik het op of vraag ik wat het betekent.’
Je moet een beetje durven
Ivaldo werd geboren in Rotterdam-Zuid. Afscheid heeft hij nooit hoeven nemen. Hij ging er naar de basisschool, ziet zijn oud-klasgenoten nog steeds en voetbalt met buurtvrienden. De kleine Fatima moet hij honderden keren in de gang van het Olympia College zijn gepasseerd. Het is de eerste keer dat hij haar ziet.
‘Ik kom de ISK-leerlingen niet vaak tegen,’ zegt hij. ‘We hebben aparte lokalen en tijdens de pauze ben ik buiten met mijn vrienden. Maar als ze groeten, groet ik netjes terug en hoor ik hoe zij het Nederlands oefenen.’
Fatima kent van iedere klas wel iemand. ‘Ik ben een meisje dat met veel mensen praat. Ik vind het nooit eng. Sommige vriendinnen zijn stil, maar dan leer je niets. Je moet een beetje durven.’ Inmiddels heeft zij op school en in de buurt vriendinnen. Via WhatsApp spreken zij af. ‘In Marokko mogen meisjes geen telefoon hebben. Hier ben ik vrijer.’
Met de ene vriendin spreekt zij Nederlands, met een ander Arabisch en thuis ook nog eens Spaans. Ivaldo spreekt thuis een mix van Nederlands en Kaapverdisch, de taal van zijn ouders. In zijn slaapkamer hangen posters van Feyenoord en Real Madrid. Op Fatima’s muur hangt een foto van haar als peuter, ergens in Marokko. Het is haar enige jeugdfoto. Ze heeft hem uitvergroot. ‘Verder kijk ik niet naar achteren, maar naar voren.’
‘Soms zie ik dat ISK-leerlingen proberen te veranderen,’ zegt Ivaldo. ‘Ik snap dat je verandert als je naar een ander land en een andere school gaat, maar blijf jezelf. Het is moeilijk. Ik kan ook onzeker zijn in nieuwe situaties of als ik mensen niet ken. Laat het verleden met een goed gevoel achter. Het maakt jou tot wie je bent.’